Phạm Hồng Vân – Kỹ sư, nghiên cứu viên chính, Viện Năng lượng, Bộ Công Thương
Việc ứng dụng công nghệ năng lượng tái tạo (NLTT)Baiba để đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng với quy mô nhỏ ở những khu vực không thể kết nối được với lưới điện ở nhiều nước trên thế giới đã phát triển mạnh và đạt được hiệu quả rất cao.
Tính chất biến đổi thất thường của các nguồn NLTT dẫn đến việc cung cấp năng lượng không ổn định trong hệ thống NLTT, hệ thống kết hợp các nguồn NLTT có thể khắc phục được phần nào nhược điểm này. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, điều tra, khảo sát và đánh giá hiện trạng, tính hiệu quả, tính hợp lý của các hệ thống phát điện kết hợp các dạng NLTT cho cụm dân cư ở vùng ngoài lưới điện quốc gia, để từ đó rút ra được các yếu tố thành công quan trọng cho các ứng dụng của hệ thống kết hợp và nhìn nhận lại cách thực hiện triển khai ứng dụng hệ thống kết hợp các dạng NLTT cấp điện cho cụm dân cư ngoài lưới điện quốc gia.
1. Đặt vấn đề
Theo tổ chức Liên Hợp quốc (UNDP) phát động, không thể phát triển mà không có điện và không thể giải quyết được vấn đề nghèo đói một cách bền vững nếu không quan tâm chú ý đúng mức tới các dịch vụ năng lượng. Các nguồn NLTT là một lựa chọn thuận lợi cho cung cấp năng lượng nông thôn vùng sâu, vùng xa.
Các dạng công nghệ NLTT thường được áp dụng: Điện mặt trời thông qua sử dụng pin mặt trời (PV) quy mô hộ gia đình và quy mô cụm hộ gia đình, tua bin gió phát điện cỡ nhỏ, hầm khí sinh học (KSH) ở quy mô trang trại có lắp đặt thêm máy phát điện để cung cấp điện tự dùng cho trang trại (công trình có thể tích từ 50 ÷ 200m3).
Ở Việt Nam hiện nay, mô hình quản lý vận hành những dự án điện NLTT ngoài lưới đã được nghiên cứu xây dựng một cách hoàn thiện trong báo cáo “Mô hình thể chế đối với các dịch vụ NL cộng đồng”, được soạn thảo bởi nhóm chuyên gia tư vấn vào tháng 3/2007 của chương trình NL nông thôn Việt Nam – Thuỵ Điển.
Mặc dù đã có nhiều dự án ứng dụng hệ thống kết hợp các dạng NLTT cấp điện cho cụm dân cư ngoài lưới điện quốc gia, nhưng chưa có đề án nào tổng kết phân tích đánh giá tính phù hợp việc ứng dụng các hệ thống kết hợp này đối với từng vùng ở Việt Nam. Còn việc thực hiện chuyển giao các dự án hệ thống kết hợp cho cơ sở chịu trách nhiệm vận hành và việc quản lý dự án trong suốt tuổi đời của nó đã được xác định và mô tả rõ trong “Mô hình thể chế”, với sự cân nhắc một cách nghiêm túc mọi khía cạnh liên quan đến hệ thống luật pháp hiện hành của Việt Nam, cũng chưa được tổng kết đánh giá tính đúng đắn và phù hợp Vì vậy, cần thiết phải thực hiện điều tra, khảo sát và đánh giá các hệ thống kết hợp NLTT đã áp dụng ở Việt Nam trong thời gian qua.
